Truyện xoay quanh nhân vật cô Hiền, một “hạt bụi vàng” của thủ đô nghìn năm văn hiến. Cô xinh đẹp, thông minh, lại sinh ra trong một gia đình giàu có lương thiện khiến nhân vật “tôi” phải trân trọng, ngưỡng mộ. Dưới đây svnckh sẽ giúp bạn Soạn bài Một Người Hà Nội ( Nguyễn Khải ) Truyện Ngắn Văn Học 12 cũng như giúp bạn trả lời một số câu hỏi trong sách giáo khoa, Cùng theo dõi nhé.
Tìm hiểu thêm :
Tác giả
– Nguyễn Khải (1930 – 2008), tên khai sinh là Nguyễn Mạnh Khải, sinh tại Hà Nội nhưng từng sống ở rất nhiều nơi.
– Năm 1947, ông gia nhập vào đội tự vệ chiến đấu ở thị xã Hưng Yên, sau đó vào bộ đội, làm y tá rồi làm báo.
– Năm 1951, ông làm công tác tuyên huấn ở Phòng chính trị Quân khu III.
– Năm 1952, ông làm Thư ký của tòa soạn báo Chiến sĩ Quân khu III.
– Từ năm 1956, ông công tác ở tòa soạn tạp chí Văn nghệ Quân đội, là Ủy viên Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam.
– Sau năm 1975, ông chuyển vào sinh sống, công tác tại Thành phố Hồ Chí Minh.
– Nguyễn Khải bắt đầu viết văn từ năm 1950.
– Năm 1951, ông được tặng giải khuyến khích về văn xuôi trong cuộc thi văn nghệ 1951 – 1952.
– Một số tác phẩm: Mùa lạc (tập truyện ngắn, 1960), Một chặng đường (truyện dài, 1962), Họ sống và chiến đấu (ký sự, 1966), Hòa vang (bút ký, 1967), Đường trong mây (tiểu thuyết, 1970)…
Tác phẩm
1. Hoàn cảnh sáng tác
Truyện ngắn Một người Hà Nội sáng tác năm 1990. Truyện đã phát hiện vẻ đẹp trong chiều sâu tâm hồn, tính cách con người Việt Nam qua bao biến động, thăng trầm của đất nước.
2. Bố cục
Gồm 5 phần:
- Phần 1. Từ đầu đến “dính líu nhiều có ngày lại rắc rối”: Giới thiệu về cô Hiền.
- Phần 2. Tiếp theo đến “rút lui ngay”: Cô Hiền trong thời kì hòa bình lặp lại.
- Phần 3. Tiếp theo đến “đại khái là như thế”: Cô Hiền trong thời kì chiến tranh chống Mỹ.
- Phần 4. Tiếp theo đến “từ mấy tháng nay rồi”: Cô Hiền sau chiến thắng mùa xuân 1975.
- Phần 5. Còn lại: Cô hiền trong những năm thời kỳ đổi mới.
3. Tóm tắt
Cô Hiền – một người Hà Nội, một “hạt bụi vàng” của thủ đô nghìn năm văn hiến. Cô vốn xinh đẹp, thông minh, lại sinh ra trong một gia đình giàu có lương thiện. Khi còn trẻ, cô từng mở một xa lông văn học, giao lưu với khách văn chương trí thức. Đến khi lập gia đình, cô lại lấy một ông giáo Tiểu học làm chồng trong sự ngỡ ngàng của biết bao người. Suốt thời kháng chiến chống Pháp, vợ chồng cô vẫn sống ở Hà Nội một cách nền nếp, lễ nghi. Khi người con trai cả xin vào chiến trường, cô không ngăn cản. Cậu thứ hai thi được điểm cao nên trường giữ lại. Năm 1975, con cả của cô trở về và đã là thượng úy. Cô Hiền tổ chức bữa ăn bạn bè như mấy chục năm nay cô vẫn làm mỗi tháng. Nhân vật tôi chuyển vào Sài Gòn sinh sống nhưng cứ ra Hà Nội lại ghé vào thăm cô Hiền. Tôi tỏ ý buồn phiền về lối ứng xử xuống cấp của người Hà Nội thời nay. Cô Hiền kể cho anh nghe chuyện cây si bật gốc vì bão ở đền Ngọc Sơn.
Câu hỏi SGK
Câu 1 (trang 98 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Nhân vật trung tâm là cô Hiền:
– Xuất thân từ gia đình giàu có, lương thiện: mẹ buôn nước mắm, cha đỗ tú tài, rèn rũa con cái khuôn phép
– Ngoại hình: xinh đẹp, khuôn mặt tư sản, thông minh, yêu văn thơ
– Tính cách và phẩm chất của cô Hiền
+ Cô cùng Hà Nội, cùng đất nước trải qua nhiều thăng trầm nhưng vẫn giữ được cốt cách con người, chân thật, thẳng thắn
+ Trong hôn nhân: chọn người chồng chăm chỉ, hiền lành
+ Chuyện sinh con: dừng lại ở tuổi 40 khi sinh được 5 đứa con để có thể chăm lo cho con chu đáo
+ Việc dạy con: dạy từ cái nhỏ nhất, dạy từ cái ăn uống hằng ngày, dạy cách lịch sự, tế nhị, hào hoa, biết giữ phẩm chất của con người Hà thành
+ Chiêm nghiệm lẽ đời: vui vẻ hơi nhiều, nói hơi nhiều
+ Cô Hiền là người thức thời khi biết cách cư xử hợp lí với tình hình đất nước.
+ Cô khuyên con nhập ngũ, dạy con sống không phải xấu hổ.
+ Sau khi đất nước thống nhất cô mở tiệm hàng lưu niệm, cô chỉ làm những điều có lợi cho đất nước
→ Cô Hiền với nhân cách thanh lịch, là hạt bụi vàng của Hà Nội với bao thăng trầm vẫn sống có ý nghĩa cho đất nước
Câu 2 (trang 98 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Nhân vật tôi: người tham gia nhiều chặng đường gian khổ của lịch sử
+ Là người giỏi quan sát, cảm nhận nhạy bén, sắc sảo
+ Có giọng điệu vui đùa, khôi hài nhưng khôn ngoan, trải đời
+ Người trân trọng những giá trị truyền thống của dân tộc
→ Nhân vật tôi thấp thoáng bóng dáng của tác giả, người kể chuyện, một sáng tạo nghệ thuật sắc nét mang tới điểm nhìn chân thật, khách quan
– Nhân vật Dũng
+ Sống đúng như lời mẹ dạy, lên đường nhập ngũ cứu lấy Hà Nội
+ Dũng và Tuất thể hiện được cốt cách của người Hà Nội
– Một số nhân vật khác:
+ Ông bạn trẻ đạp xe như gió làm xe người ta suýt đổ còn quay lại chửi “tiên sư cái anh già”
+ Những người mà nhân vật “tôi” hỏi thăm khi quên đường
+ Những “hạn sạn của Hà Nội” làm lu mờ đi ý nghĩa, nét đẹp của sự tế nhị, thanh lịch
Câu 3 (trang 98 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Ý nghĩa của cây si cổ thụ:
– Hình ảnh cây si bị bão đánh bật rễ, thể hiện sự khắc nghiệt của thiên nhiên, đồng thời đó cũng là quy luật xã hội
+ Sự hồi sinh của cây si cổ thụ nói lên quy luật bất diệt của sự sống, thể hiện niềm tin của con người khi cứu sống được cây cối
+ Cây si là biểu tượng nghệ thuật, hình ảnh ẩn dụ cho vẻ đẹp Hà Nội: có thể bị tàn phá, bị nhiễm bệnh, nhưng vẫn là người Hà Nội với truyền thống văn hóa được nuôi dưỡng trường kì lịch sử, cốt cách tinh hoa đất nước
Câu 4 (trang 98 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Giọng điệu trần thuật: trải đời, tự nhiên, dân dã, trĩu nặng suy tư, triết lí
+ Mang phong vị hài hước có duyên trong lời kể của nhân vật
+ Tính đa thanh thể hiện nhiều trong lời kể, nhiều giọng
+ Giọng trần thuật khiến truyện vừa gần gũi, vừa đậm chất hiện đại
– Nghệ thuật xây dựng nhân vật “tôi” và các nhân vật khác:
+ Tạo tình huống gặp gỡ nhân vật “tôi” và nhân vật khác.
+ Ngôn ngữ nhân vật góp phần khắc họa tính cách (ngôn ngữ nhân vật “tôi” đậm vẻ suy tư, chiêm nghiệm, pha chút hài hước, tự trào